نقشه توپوگرافی
نقشه‌های توپوگرافی در واقع نقشه هایی بامقیاس‌های کوچک و بزرگ هستند که برای نشان دادن ویژگی های فیزیکی سطح زمین بکار می‌روند. این نقشه‌ها برای مطالعات زمین شناسی بخاطر
اطلاعات کارآمد آن مثل قابلیت اندازه گیری فواصل افقی و یا ارتفاع عمودی نقاط مختلف یک وسیله اساسی به هستند.
منحنی‌های میزان:
فاصله های منحنی‌های میزان نشان دهنده مسافت عمودی بین دو منحنی هستند. این فاصله معمولا برای کل منحنی‌های متوالی ثابت است.غیر از مواقعی که ارتفاع منطقه معینی مانند قله و
غیره را نشان دهند منحنی‌های میزان خطوط فرضی هستند که تمام نقاط واقع در آنها دارای ارتفاع یکسان نسبت به سطح دریا و یا یک مبدا مشخص هستند. منحنی‌های میزان علاوه بر مشخص
نمودن وضعیت پستی و بلندی ناحیه ارتفاع، شیب واقعی محل را نیز مشخص می کنند.
کشور فرانسه بود که در «Carte géométrique de la France» اولین مجموعهٔ چندبرگ نقشهٔ توپوگرافی از سرتاسر یک کشور سال ۱۷۸۹ کامل شد. نقشه‌های توپوگرافی به وسیله ارتش و با هدف
سهولت طرح‌ریزی برای جنگ و نیز مشخص کردن محل‌های دفاعی ایجاد شد. بنابراین اطلاعات پیرامون ارتفاع، از اهمیت زیادی برخوردار بوده‌است. بعد از ان نقشه‌های توپوگرافی به یکی از منابع
اصلی ملی کشورهای پیشرفته در طراحی زیرساخت‌ها و بهره‌بردای از منابع تبدیل شد. همچنین در آمریکا در سال ۱۸۷۹ نقشهٔ توپوگرافی سرتاسر آمریکا تهیه شد که تا امروز نیز قابل بهره برداری
است.
قوانین منحنی‌های میزان:
گودال‌های (فرورفتگی‌های) بدون راه خروجی را با منحنی‌ها بسته هاشوردار نشان می‌دهند. هاشورها طوری زده می‌شوند که نوک خط‌های هاشور طرف داخل گودی را نمایش می دهند..
فاصله خطوط تراز در دامنه‌های کم‌شیب بیشتر می‌شود.
فاصله خطوط تراز در دامنه‌های پرشیب کم می‌شود.
خطوط تراز دارای فواصل یکسان نشانگر دامنه‌های دارای شیب یکنواخت می باشد..
خطوط تراز در موارد استثنایی مثل صخره‌های آویزان ، از روی یکدیگر عبور نمیکنند و همدیگر را قطع نمیکنند.
تمام خطوط تراز ، در اخر یا در روی خود نقشه یا در حاشیه نقشه بسته می‌شوند.
در محل دره‌ها این منحنی‌ها ، شکل هفت بوجود می آورند که نوک آن به سمت بالادست رود اقراردارد و به سمت بالادست رود خطوط تراز به سمت بالادست رودها یا به سمت بالادست دره خم
می شوند. منحنی میزان پی‌درپی ارتفاعات بالاتری را نمایش می دهند.
خطوط تراز در بخش های فوقانی تپه‌ها منحنی‌های بسته‌ای را ایجاد میکنند. قله تپه بالاتر از بالاترین منحنی میزان بسته قرار دارد.
یک خط تراز بالا هرگز بین دو خط تراز پایین‌تر از خود قرار نمی‌گیرد و بالعکس درواقع تغییر در جهت شیب زمین همیشه با تکرار خطوط تراز هم ارتفاع به صورت دو خط تراز جداگانه هم ارتفاع و یا
برروی یک خط ترازی که دور می‌زند همراه است.
ارتفاع نقاط مرتفع بین خطوط تراز در بسیاری از جاها همچون تقاطع جاده‌ها ، قله کوهها و سطح دریاچه داده می‌شود.
اهمیت نقشه های توپوگرافی:
در تمام مطالعات دقیق جغرافیایی نیاز به یک نقشه مبنا یا نقشه پایه وجود دارد.االبته دقیق ترین نقشه های پایه ، عکسهای هوایی هستند اما به دلیل مشکلات تهیه عکسهای هوایی و اطلاعات
اضافی برروی آنها و نواقص فنی ناشی از اعوجاج تصویر و تغییر ارتفاع پرواز نمی توان همیشه از آنها استفاده کرد. به این جهت نقشه هایی که بتوانند اطلاعات اولیه و مشخصی را در اختیار
جغرافیدانان قراردهند از اولویت زیادی برخوردارند. به نقشه هایی که واقعیت ها را ثبت کرده باشد ، مرز ها مشخص گردیده باشند و مطالب مورد نیاز روی آنها ثبت شده باشند و افزایش مکانی
مشاهدات به طور دقیق روی آن ثبت شده باشد ؛ نقشه پایه گفته می شود.انتخاب نقشه پایه در مطالعات جغرافیایی بسیار مهم است.
نقشه پایه تا حدودی چگونگی تجزیه و تحلیل و شکل نهایی نمایش داده ها را به صورت آماری و ترسیمی معین می کند. در بین انواع نقشه های پایه موجود، نقشه های توپوگرافی به دلیل ارائه
اطلاعات اولیه مورد نیاز جغرافیدانان ، بهترین در نوع خود شناخته شده اند.
بنابراین اهمیت نقشه های توپوگرافی بخصوص نقشه هایی که مقیاس بزرگ دارند در اغلب پروژه های تحقیقاتی جغرافیا ، اثبات گردیده. نقشه های توپوگرافی اختصاصا سطح خشکی ها را به
نمایش می گذارد. برای مطالعه کف دریا ها واقیانوسها و نمایش ناهمواری های آن ، از نقشه های باتیمتریک ( ژرفاسنجی) استفاده می شود. که مشابه نقشه های توپوگرافی هستند.
در تهیه نقشه های زمین شناسی ، خاک شناسی ، پوشش گیاهی و ژئومورفولوژی ؛ از نقشه های توپوگرافی به عنوان نقشه پایه استفاده میکنند.و اطلاعات تخصص مربوط به هریک از موضوعات
فوق بر روی آن قرار می گیرد.در واقع نقشه های توپوگرافی ، مادر تمامی نقشه های دیگر مربوط به زمین هستند.از این جهت یک بار دیگر ویژگی های مهم این نقشه ها را بیان می کنیم:
در این نقشه ها ، ارتفاعات را با استفاده از منحنی های میزان یا خطوط هم ارتفاع نمایش می دهند.
مقاس این نقشه ها مشخص شده است
در اطراف این نقشه ها ، موقعیت جغرافیایی محل روی نقشه اثبات گردیده است..
علائم هیدروگرافیکی نظیر : آبراهه ها، رودها، چشمه ها، چاهها ، قناتها ، برکه ها ، و باتلاقها روی نقشه مشخص شده است
همه پدیده های طبیعی و مصنوعی نظیر کوهها ، دریاچه های پشت سد ها روی آن نمایش داده شده است..
عنوان نقشه با استفاده از مهمترین نقطه یا بزرگترین سکونتگاه انسانی انتخاب می شود..